Η διήμερη Μάχη του Πύργου (8 και 9 Σεπτέμβρη 1944),που τσάκισε τα Τάγματα Ασφαλείας
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ
(Στη Μνήμη του Ανθυπολοχαγού Διονυσίου Κάνδυλα)
Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη Επιτ. Δικηγόρου
Προέδρου Εταιρείας Λογοτεχνών
Έχουν περάσει 78 χρόνια από την περίοδο που η χώρα μας ξανάβρισκε τη λευτεριά της μετά την απομάκρυνση των κατακτητών Γερμανών με την νίκη των συμμαχικών δυνάμεων και τον τερματισμό της κατοχής.
Όμως το καθεστώς που συνεργάστηκε με τις κατοχικές δυνάμεις είτε ως στρατιωτικοί είτε ως χωροφύλακες, είτε ως συνεργάτες των Ταγμάτων Ασφαλείας, δεν είχαν ίσως αντιληφθεί ότι είχε δοθεί οριστικό τέλος στην κυριαρχία τους.
Iσως πίστευαν ότι θα συνέχιζαν με άλλη ηγεσία την εξουσία τους.
Iσως πάλι να πίστευαν ότι με το να κρατήσουν τις θέσεις τους διασφάλιζαν τη ζωή τους από πιθανές αντεκδικήσεις εκείνων , που στη διάρκεια της κυριαρχίας τους, εξ αιτίας τους, υπέστησαν βασανιστήρια, φυλακίσεις ακόμη και θανάτους πατριωτών και υπήρχε ο φόβος αντιποίνων εκ μέρους των ιδίων ή και συγγενών τους.
΄Έτσι ενώ στις περισσότερες πόλεις των μεγάλων αστικών κέντρων δεν υπήρξε αντίσταση των Στρατιωτικών μονάδων και των μονάδων της Χωροφυλακής στις απαιτήσεις της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας για ομαλή παράδοση και ομαλή πορεία της απελευθέρωσης, στην περιοχή του Πύργου δεν έγινε κάτι παρόμοιο.
Αποτέλεσμα ήταν μια φονική μάχη μεταξύ των δυνάμεων του ΕΛΑΣ και των Ταγμάτων Ασφαλείας ,της Χωροφυλακής και των συνεργατών τους και ένας βαρύς τραγικός απολογισμός.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει στο βιβλίο του ο Ηλίας Παπαστεριόπουλος «Ο ΜΩΡΗΑΣ ΣΤΑ ΟΠΛΑ» οι απώλειες των Tαγμάτων Aσφαλείας ανήλθαν σε 120 νεκρούς,100 τραυματίες και 300 αιχμαλώτους, ενώ οι απώλειες του ΕΛΑΣ ήταν κι αυτές τρομακτικές ανήλθαν σε 42 νεκρούς και 97 τραυματίες.
Ανάμεσα στους νεκρούς των μαχητών ήταν και ο ήρωας Ανθυπολοχαγός του ΕΛΑΣ συμπατριώτης μου (από τον Κόροιβο) Διονύσιος Κάνδυλας – Καψάλης, το στέλεχος του ΕΑΜ Ηλείας Κώστας Καραγιάννης, ο πρωτεργάτης του Κινήματος στην Ηλεία Πέτρος Παυλόπουλος, ο Κώστας Σπηλιόπουλος κ.α.
Το ιστορικό της μάχης του Πύργου(8-9-1944)περιγράφει λεπτομερειακά θα λέγαμε ο Παπαστεργιόπουλος στο βιβλίο του «Ο ΜΩΡΗΑΣ ΣΤΑ ΟΠΛΑ» (Β΄ τόμο σελ.369-376).
88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888
ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΑΝΚ : Μπορεί κι εμείς να είματσε με το ένδοξο ΕΑΜ και τον ηρωικό ΕΛΑΣ, αλλά υπηρετούμε την αλήθεια των γεγονότων, γι΄αυτό και αφαιρέσαμε μία <<περιγραφή της μάχης του Πύργου>>, από κάποιον <<άγνωστο συντάκτη>>, που δημοσίευσε το κείμενό του σε Πατρινή εφημερίδα, τον Ιανουάριο του 1945, τότε που φλεγόταν ο τόπος στην Αθήνα από τις μάχες των Δεκεμβριανών! Εκτός των άλλων είχε και ανακρίβειες το κείμενο αυτό, με λάθος τα αναγραφόμενα ονόματα δεξιών παραγόντων της πόλης, που πήραν μέρος στις συσκέψεις, για να παραδώσουν τα όπλα τα φιλοχιτλερικά Τάγματα Ασφαλείας υπό τον ταγματάρχη Κοκκώνη. Αυτή ήταν η διαταγή της εξόριστης Ελληνικής Κυβέρνησης, που πλέον θεωρούσε ως προδοτικά τα Τάγματα Ασφαλείας και τα καλούσε να παραδοθούν στον ΕΛΑΣ, που εκείνη την περίοδο εθεωρείτο ως ο Εθνικός Στρατός της χώρας. Σε άλλες περιοχές συμμορφώθηκαν και παραδόθηκαν, εκτός από τον Πύργο και τον Μελιγαλά, με τα γνωστά πλέον αποτελέσματα.