Ένα ενδιαφέρον εξειδικευμένο άρθρο του συνεργάτη της Εφημερίδας μας κ. Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη
ΣΑΤΙΡΑ , KAYΣΤΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Του κ. Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη Επιτ. Δικηγόρου
Προέδρου Εταιρείας Λογοτεχνών
******************************
************************************
Θεωρούσα και συνεχίζω να θεωρώ πως οι χαρακτηριζόμενοι από το λαό μας, ως πνευματικοί άνθρωποι, διαθέτουν ελεύθερο και δημοκρατικό πνεύμα και ισχυρή ικανότητα κριτικής σκέψης.
Δεν μπορούσα ποτέ να διανοηθώ ότι θα υπήρχαν και θα μπορούσαν κάποιοι απ’ αυτούς να απορρίπτουν τη σάτιρα, την καυστική ειρωνεία και το χιούμορ από τον πολιτικό τους καθημερινό λεξιλόγιο.
Δεν θα μπορούσα να φανταστώ πως θα ένιωθαν αποστροφή σε μια λέξη καθημερινής χρήσης που είναι ατυχώς κοινωνικά και πολιτικά φορτισμένη και θα’ λεγα βεβαρημένη από τη βιωτή θιασωτών της.
Με τη λέξη αυτή ήθελα να καταγράψω μια πραγματικότητα όπως αυτή μας υποχρέωσε να ασχοληθούμε όχι ακριβώς με τη λέξη καθ’ εαυτή αλλά με τη συμπεριφορά αυτών που θέλουν συνειδητά να την υπηρετούν στην πράξη με την πρακτική τους.
Ο καθένας μας έχει τις απόψεις του σε βασικά ζητήματα της ζωής και σε καμία περίπτωση κανείς δεν επιθυμεί να εισέλθει στα ενδότερα του ιδιωτικού βίου του.
Όμως δεν έχει το δικαίωμα κανένας να αδιαφορεί για την δημόσια εικόνα και την αισθητική της κοινής μας ζωής, όπως αυτή εξελίσσεται και πραγματώνεται.
Είναι πολύ απλή σκέψη να επαναλάβει κάποιος πως εκεί που τελειώνει η δική μου ελευθερία αρχίζει και η ελευθερία του πλησίον μου.
Δεν μπορεί να βιώνεις ειρηνικά την ελευθερία σου και ο απέναντι να σε υποχρεώνει να υποφέρεις την ελευθεριότητά του.
Δυστυχώς στις μέρες μας πολλοί ομιλούν για νόμους που θέλουν να ρυθμίσουν τις σχέσεις μειοψηφιών και αφήνουν ανεξέλεγκτα να υποφέρουν οι πλειοψηφίες είτε με την ανυπαρξία νόμων είτε με νόμους που έχουν κάποιοι άλλοι ατιμωρητί ατονήσει η και σε πολλές περιπτώσεις καταργήσει.
Δεν έχω επ’ ουδενί την αξίωση να ασπασθούν όλοι τις απόψεις μου.
Προσωπικά είμαι θιασώτης της τακτικής να μην ανέχομαι τη καταδυνάστευση κανενός.
Όταν αυτή η ελευθερία ζωής είτε περιορίζεται, είτε φαλκιδεύεται, είναι επόμενο, φυσιολογική μου αντίδραση να χρησιμοποιώ όλα εκείνα τα όπλα που μου παρέχει η παιδεία μου και το ήθος μου.
Μεταξύ αυτών των όπλων αντίδρασης είναι και η σάτιρα, το χιούμορ και η καυστική ειρωνεία , που σκοπό έχουν να επαναφέρουν κάποιον εκτραπέντα στην τάξη.
Αυτού του είδους η κριτική είναι όχι μόνο απαραίτητη αλλά και αναγκαία όταν μάλιστα απευθύνεται σε πολιτικά πρόσωπα ή αναφέρεται σε πολιτικές πράξεις, που έρχονται κόντρα στη φιλοσοφία της ζωής και στην κοινή από αιώνες παραδοχή των ηθών μας και των εθίμων μας.
Δέχθηκα απαρέσκεια και δυσμενή σχόλια για άρθρα μου που είδαν το φως της δημοσιότητας και για κείμενά μου που κυκλοφόρησαν και συνεχίζουν να κυκλοφορούν στο διαδίκτυο.
Θεωρώ και συνεχίζω να θεωρώ τη σάτιρα ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των πνευματικών ανθρώπων, προκειμένου μέσα απ’ αυτή να επιχειρείται ο εμπαιγμός εννοιών, προσώπων και καταστάσεων, τις οποίες αξίζει να αντιμετωπιστούν έτσι ,με σκοπό μήπως και βελτιωθούν πρόσωπα, έννοιες και καταστάσεις.
Μέσα από τη λεπτή η κι’ ακόμη τη σκληρή ειρωνεία και την υπερβολή είναι δυνατό πολλές φορές να επιτευχθεί το ποθούμενο.
Κατά την περίοδο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, η Δημοκρατία εκείνη θεωρείται από πολλούς πως αναπτύχθηκε στην υγιέστερη μορφή της, λόγω της κοινωνικής σάτιρας ,της θεατρικής κωμωδίας του μεγάλου σατιρικού δραματουργού-ποιητή Αριστοφάνη.
Έζησε σε μια εποχή ειρήνης και άνθησης για την Αθήνα, κατά την οποία κυριαρχούσε η προσωπικότητα του Περικλή.
Ένας νεότερος σατιρικός ποιητής υπήρξε και ο Ανδρέας Λασκαράτος, ένα από τη φύση του, σπινθηροβόλο πνεύμα, άνθρωπος ιδιαίτερα ανήσυχος, έξυπνος και ετοιμόλογος.
Υπήρξε έντονα σατιρικός και αμετακίνητος στις απόψεις του, παραδίδοντας έργα που έρχονται σε σύγκρουση με τις αντιλήψεις της εποχής του.
Το γεγονός ότι δε δίσταζε να εκφράζει ελεύθερα και ανεπηρέαστα τις απόψεις του, στηλιτεύοντας την υποκρισία, αποτέλεσε την κύρια αιτία για τη φυλάκιση, τους διωγμούς και τους αφορισμούς που υπέστη κυρίως από την εκκλησία. αλλά και από τους διάφορους θιγόμενους της εποχής του.
Ένας ακόμη τρίτος , υπήρξε ο Σουρής, με πλούτο γνώσεων με συνέπεια κι εξαίρετος δημοσιογράφος της έμμετρης σάτιρας των γεγονότων της εποχής, Έγραψε και αρκετές έμμετρες κωμωδίες , οι οποίες καυτηρίαζαν τα κακώς κείμενα της εποχής.
Το έργο του χαρακτηριζόταν από την ποιητική του γονιμότητα και την πληθώρα των στίχων του.
Έγραφε πάντα καλοπροαίρετα σχολιάζοντας το λαό, τους άρχοντες, τους Βασιλείς, χωρίς ωστόσο να βρίζει. Συχνά μάλιστα αυτοσαρκαζόταν.
Τι θα πούμε λοιπόν γ’ αυτούς τους πνευματικούς ανθρώπους που σατίριζαν στην εποχή τους πρόσωπα και πράγματα και χρησιμοποιούσαν λέξεις του λαού ,φορτισμένες κοινωνικά που το άκουσμα τους δεν ήταν και τόσο ευχάριστο;
*******************************************
********************************************