Ενα αξιοσήμαντο κοινωνικό άρθρο της εξαίρετης από την Ηλεία συγγραφέα Λίτσας.Ι. Δημητροπούλου
Επάρατος κόσμος: Κανιβαλισμός και ανθρωποφαγία
Γράφει η Καλλιόπη Ι. Δημητροπούλου
Φιλόλογος, συγγραφέας
Ωχριά, κατά πολύ, ο φανταστικός ήρωας Χάνιμπαλ Λέκτερ του μυθιστοριογράφου Τόμας Χάρις μπροστά στον κανιβαλισμό και την ανθρωποφαγία του σύγχρονου ανθρώπου. Από την καθημερινή διαδικτυακή και «δημοσιογραφική» ωμή «βρώση» ανθρώπινης σάρκας και ψυχής ως την κατά μέτωπο προσωπική και απροκάλυπτη επιθετική στάση ζωής, η διαδρομή είναι η ίδια.
Συνήθως, άνθρωποι στερημένοι από απτική επαφή, από αισθήματα και συναισθηματική τροφή, άνθρωποι κακοζωισμένοι, λειψοί και συνδαιτυμόνες της κατάφορης μοναξιάς και της ψυχικής ανισορροπίας, εκλαμβάνουν την όποια εξέλιξη, επιτυχία και ροή του άλλου -ρεαλιστική ή υποθετική-, ως προσωπική απειλή και ανασφάλεια. Άνθρωποι με προσωπικές ανεπάρκειες και κακοφορμισμένες πληγές που δεν κατάφεραν να τις επουλώσουν, με απωθημένες απραγματοποίητες επιθυμίες, άνθρωποι που κουβαλούν ενοχικά ή τραυματικά παιδικά και εφηβικά σύνδρομα, νοιώθουν σπουδαίοι, όταν ψάχνουν ή επινοούν ψεγάδια ή σημεία και τέρατα για τους άλλους και τα εκθέτουν ανερυθρίαστα για βρώση ή χλεύη προς το συναφές κοινό τους.
Τα ανεξόφλητα γραμμάτια, βεβαίως, διαμαρτύρονται όταν επέρχεται το πλήρωμα του χρόνου. Η ένδεια αποζητά την πλήρωσή της και όταν δεν συμβαίνει με λειτουργικό, αβίαστο και ώριμο τρόπο, τότε χαρακώνει βαθιά και ανελέητα. Κι επειδή το χαρακίρι πονά με τη στρεφόμενη λάμα προς τα μέσα, τότε στρέφεται έξωθεν και πετσοκόβει ανθρώπινες σάρκες.
Αν χρησιμοποιήσουμε ψυχολογικούς όρους, θα μιλούσαμε για το «σύνδρομο ανωτερότητας» που πάντοτε πίσω του υποκρύπτεται το «σύνδρομο κατωτερότητας».
Είναι πιο λυτρωτική η αίσθηση του να συμμετάσχω και να συμπάσχω με κάποιους άλλους στον πόνο της κενότητας που με διακατέχει και με διαλύει, συνειδητά ή ασυνείδητα, από το να με καταρρακώνει το κενό, ατομικά και μοναχικά.
Από την άλλη, υπάρχει μια μερίδα συνειδητοποιημένων κανίβαλων που στον βωμό του κέρδους, της ματαιοδοξίας και της προσωπικής προβολής και έπαρσης, θυσιάζουν ανυποψίαστους ανθρώπους, ως αιμοδιψείς δράκοι, και μάλιστα χωρίς καμία μα καμία εσωτερική διεργασία ή ηθικό ενδοιασμό. Συχνά με το πρόσχημα της σάτιρας, της κριτικής ή του αστείου ξερνούν μεταμφιεσμένα τον φθόνο, την εμπάθεια, τη μιζέρια και όσα ακόμη κατώτερα αισθήματα τούς διακατέχουν. Κανιβαλίζουν (σκοτώνουν για την επιβίωση) ή γίνονται ανθρωποφάγοι (τρώνε τους αδύναμους, «νεκρούς» συνανθρώπους τους), εγκληματώντας με συνειδητά υποκριτική στάση προς ίδιον όφελος.
Η καλοπροαίρετη κριτική είναι εντελώς άλλο από την επικριτική, υποκριτική και υπεροπτική θέση καθώς και η επιβεβλημένη αντίδραση και σπίλωση της κοινωνικής παθογένειας. Όταν όμως ο άνθρωπος, με όχημα τον ωφελιμισμό και με πάγιες πρακτικές του την εκμετάλλευση και τον υποβιβασμό, απεκδύει ανθρώπους, τους γδέρνει και τους προσφέρει βορά στον εαυτό του και στο σαρκοφάγο κοινό, τότε οδηγείται στην πρωτόγονη φύση του.
Πολλοί, σίγουρα, θα έχουμε βιώματα τέτοιων συμπεριφορών. Προσωπικά, έγινα μάρτυρας μιας τέτοιας ωμής ανθρωποφαγικής συμπεριφοράς και ομολογώ πως, πέρα από το αρχικό σοκ, έκτοτε κυκλοφορώ κι οπλοφορώ, που λέει και το λαϊκό άσμα. Επιστρατεύονται οι άμυνες της ψυχικής υγείας, τα καμπανάκια που κρούουν τον κίνδυνο πως οι ανοχές και οι ψυχικές αντοχές στερεύουν.
Δύσκολα προσφέρεται ή καταναλώνεται κοινωνικά ο άνθρωπος ή σωστότερα, κυκλοφορεί πολύ λιγότερο, πολύ πιο επιλεκτικά και εκφραστικά και συναισθηματικά «κουμπωμένος», όταν τον στοχοποιεί η μάστιγα της ανθρωποφαγίας και μάλιστα άνευ λόγου ή χειρότερα για πράξεις με θετικό πρόσημο.
Αν ανατρέξουμε στο ιστορικό παρελθόν και δανειστούμε παραδείγματα κανιβαλισμού με κυριολεκτική ή μεταφορική σημασία, θα διαπιστώσουμε πως εργαλειοποιήθηκε για να ξεπλυθεί η νοσηρή μη αποδεκτή πραγματικότητα. Όταν η ανθρώπινη ζωή, διαχρονικά, εκτιμάται ως «φτηνή» αξία, ο κανιβαλισμός στέφεται αιμοσταγής στέφεται μεγαλοτσιφλικάς. Ακόμα και οι πρωτόγονες κοινωνίες τον μετέφρασαν ως ανθρωποθυσία στους κακούς θεούς τους για τον εξευμενισμό τους. Ακόμα και οι ιθαγενείς είχαν φιλήσυχη στάση απέναντι στους εισβολείς τους και βαφτίστηκαν κανίβαλοι μετά τις πολεμοχαρείς αποικιοκρατικές συμπεριφορές τους.
Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν, γιατί στη δυνητικά πολιτισμένη σύγχρονη κοινωνία τόσος και τέτοιας εμβέλειας αλληλοσπαραγμός; Γιατί ως σύγχρονοι Σαμουράι αυτοκτονούμε, χτυπώντας τον συνάνθρωπο ως εχθρό; Μεταλλαχθήκαμε, άραγε, σε άγρια θηρία που κυνηγάμε το θήραμα της επιβίωσης ή εξελιχθήκαμε στο θήραμα του σπαραγμένου εαυτού μας;