Ένα άκρως ενδιαφέρον άρθρο της κ. Μαρίας Αρβανίτη Σωτηροπούλου για την Ζαπορίζια
Πυρηνικός σταθμός Zaporizhzhia
Οι γιατροί ζητούν την απαγόρευση των στρατιωτικών επιθέσεων σε πυρηνικές εγκαταστάσεις
Γράφει η κ. Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου
Οι Διεθνείς Ιατροί για την Πρόληψη του Πυρηνικού Πολέμου (IPPNW) προτρέπουν τις κυβερνήσεις που συμμετέχουν στη Διάσκεψη Αναθεώρησης της Συνθήκης Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT) στη Νέα Υόρκη να ζητήσουν απαγόρευση των στρατιωτικών επιθέσεων σε πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Πρέπει να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην πρόσβαση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) στον πυρηνικό σταθμό της Zaporizhzhia στην Ουκρανία.
«Η διεξαγωγή πολέμου σε μια χώρα με λειτουργικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες ήταν προηγουμένως άγνωστη και σπάει ένα ταμπού», λέει η Δρ Angelika Claussen, Αντιπρόεδρος του IPPNW (Νόμπελ Ειρήνης 1985) για την Ευρώπη. «Με κάθε μέρα που συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, αυξάνεται η πιθανότητα να συμβεί μια πυρηνική καταστροφή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο προτρέπουμε τα συμβαλλόμενα μέρη της NPT να δηλώσουν ότι οι στρατιωτικές επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις θα πρέπει να απαγορευθούν.
Ο πυρηνικός σταθμός της Zaporizhzhia δέχτηκε εκ νέου πυρά το βράδυ της Κυριακής. Τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία κατηγορούν την άλλη για την επίθεση. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε επίθεση σε πυρηνικούς σταθμούς είναι «αυτοκτονική».
Ο ΔΟΑΕ προσπάθησε ανεπιτυχώς να αποκτήσει πρόσβαση στον αντιδραστήρα. Το Σαββατοκύριακο ο Γενικός Διευθυντής του ΔΟΑΕ Ραφαέλ Γκρόσι προειδοποίησε για τον κίνδυνο πυρηνικής καταστροφής που απειλεί τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον στην Ουκρανία και τις γειτονικές χώρες και θα μιλήσει σήμερα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την ανάγκη πρόσβασης στο εργοστάσιο.
Ο πυρηνικός σταθμός Zaporizhzhia στην Ανατολική Ουκρανία είναι ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη με 6 συγκροτήματα αντιδραστήρων, 3 από τα οποία έχουν κλείσει, και δυναμικότητα 5700 MW. Από τις αρχές Μαρτίου βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο. Στις 2 Μαρτίου 2022, το εργοστάσιο δέχθηκε πυρά από ρωσικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια μαχών και ξέσπασε φωτιά σε ένα εκπαιδευτικό κέντρο. Μετά από πυρά πυροβολικού, αναφέρθηκαν ζημιές στο μπλοκ 1 του αντιδραστήρα και τουλάχιστον δύο εκρήξεις σημειώθηκαν στην περιοχή για ξηρή αποθήκευση ράβδων αναλωμένου καυσίμου. Η ραδιενέργεια δεν απελευθερώθηκε. Βίντεο από το εσωτερικό του εργοστασίου δείχνουν ότι Ουκρανοί εργάτες προσπάθησαν να προειδοποιήσουν τους Ρώσους στρατιώτες για τους κινδύνους που συνδέονται με τις ενέργειές τους.
Υπάρχουν 15 επιχειρησιακά συγκροτήματα αντιδραστήρων σε 4 τοποθεσίες στην Ουκρανία. Παρέχουν το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζεται στη χώρα. Οι πυρηνικοί σταθμοί κινδυνεύουν όταν διακόπτεται η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας από ένοπλη μάχη ή δολιοφθορά. Οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο αποτελούν επίσης τεράστιο κίνδυνο. Η ψύξη στους πυρηνικούς σταθμούς εξαρτάται από τη συνεχή παροχή ρεύματος, ακόμη και όταν η μονάδα δεν λειτουργεί.
Μέχρι τώρα, δεν υπάρχουν σαφείς κανόνες βάσει του διεθνούς δικαίου σχετικά με τις ασφαλείς αποστάσεις ή ζώνες γύρω από πυρηνικούς σταθμούς. Ως εκ τούτου, το IPPNW καλεί τη διεθνή κοινότητα – ιδίως δεδομένου του κινδύνου στην Ουκρανία – να καλύψει αυτό το νομικό κενό. Είναι επειγόντως απαραίτητο τα ρωσικά στρατεύματα να αποσυρθούν από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις και αυτές πρέπει να κηρυχθούν αποστρατιωτικοποιημένες ζώνες προκειμένου να προστατεύονται οι άμαχοι.
Μαρία Αρβανίτη -Σωτηροπούλου
γιατρός συγγραφέας
πρόεδρος του ελληνικού κλάδου της IPPNW
αντιπρόσωπος της ICAN στην Ελλάδα