Το ποίημα της Κυριακής «ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΘΛΙΨΗ» *** ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ *** Γράφει η Καλλιόπη Ι. Δημητροπούλου Φιλόλογος, ποιήτρια συγγραφέας
Το ποίημα της Κυριακής
«ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΘΛΙΨΗ»
Γράφει η Καλλιόπη Ι. Δημητροπούλου
Φιλόλογος, ποιήτρια συγγραφέας
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
Ο ποιητής του φωτός στο σύντομο ποίημα από τη συλλογή «Μαρία Νεφέλη» προσωποποιεί την θλίψη και συνομιλεί μαζί της.
Σύμφωνα με τον Κ. Μάντη, ο Οδυσσέας Ελύτης προσεγγίζει μια κατάσταση του καθημερινού βίου οικεία σε πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι για διάφορους -προσωπικούς ή άλλους- λόγους βρίσκονται υπό το κράτος μιας διαρκούς θλίψης που επισκιάζει και κατ’ ουσία δηλητηριάζει κάθε στιγμή της ζωής τους. Με λόγο καθημερινό που απέχει πολύ απ’ τις αινιγματικές διατυπώσεις των πρώτων περισσότερο υπερρεαλιστικών ποιημάτων του, ο Ελύτης εγκαταλείπει την ευδαιμονική θέαση του κόσμου, όπως και την πανοραμική θέαση εκείνων των συνθέσεων που στόχο τους είχαν την ενίσχυση και την εξύμνηση του δοκιμαζόμενου ελληνισμού. Πιο ανθρώπινος, και κινούμενος πλησιέστερα στον μικρόκοσμο της κάποτε παραγνωρισμένης -αλλά αναμφισβήτητα ισχυρής- καθημερινότητας, ο ποιητής φέρνει στο φως την τρωτή του πλευρά∙ εκείνη ακριβώς που τον συνδέει περισσότερο με τους ανθρώπους γύρω του.
ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΘΛΙΨΗ, Οδυσσέας Ελύτης
Γεια σου θλίψη
Καλημέρα θλίψη
έντομο που φωλιάζεις μέσα μου
κι ολονυχτίς καραδοκείς πότε θ’ ανοίξω μάτι…
Στην αρχή σ’ έχω λησμονήσει
κοιτάζω τις γραμμές του ταβανιού
άξαφνα πατείς και μπαίνεις στη συνείδηση
Έρχεσαι να πικράνεις τον πρωινό καφέ
ν’ αποσπάσεις κάτι
απ’ την ελάχιστη χαρά του χεριού μου
στο πόμολο του παραθύρου
φέρνεις ανωμαλίες στο νερό του μπάνιου
προκαλείς το πρώτο δυσάρεστο τηλεφώνημα
είσαι τέρας
μικροσκοπικός Μινώταυρος
που ζητάει τροφή και συντηρείται με το ελάχιστο.
Τρως τρως Μινώταυρε –
είναι σάρκες αυτές δεν είναι αέρας
έτσι που πας δε θ’ απομείνει τίποτε.
Γεια σου θλίψη
Καλημέρα θλίψη
έχεις εγκατασταθεί μονίμως μέσα μας
είσαι χειρότερη από τους ιούς και τους βακίλους
οι φιλόσοφοι σ’ εξετάζουν στο φασματοσκόπιο
έχεις δώσει λαβή σε μιαν εξαίρετη λογοτεχνία.
(Απόσπασμα από τη “Μαρία Νεφέλη”)
ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ
Η παρουσίαση της θλίψης ως ενός ανθρωποφάγου Μινώταυρου αποδίδει άριστα τη φθοροποιό δύναμη των καταθλιπτικών συναισθημάτων. Το άτομο που βρίσκεται διαρκώς υπό το καθεστώς της θλίψης έρχεται αντιμέτωπο με μια πραγματικά επικίνδυνη κατάσταση που τον καταστρέφει εκ των έσω. Αυτό που τρώει ο Μινώταυρος είναι σάρκα και όχι αέρας, κι αντιστοίχως η κατάθλιψη δεν χαλάει απλώς τη διάθεση του ανθρώπου, υπονομεύει και φθείρει σημαντικά την υγεία του, πνευματική και σωματική, σημειώνει μεταξύ άλλων ο φιλόλογος Κ. Μάντης.
Και συνεχίζει: Αν η θλίψη είναι εκείνη που βασανίζει την ψυχή των ανθρώπων, είναι συνάμα κι εκείνη που με την παρουσία της τους υπενθυμίζει πως δεν έχουν ακόμη εκπληρώσει όλες τους τις λαχτάρες. Είναι εκείνη που αντιμάχεται τον εφησυχασμό, δείχνοντας με τρόπο άκρως επώδυνο πως η ψυχή που αδρανεί ή δεν παλεύει αρκετά, δεν έχει συνειδητοποιήσει επαρκώς το ακόρεστο και το αδιάκοπα ανήσυχο της ανθρώπινης φύσης. Κι αν η μάχη με τις διαρκώς περισσότερες επιθυμίες και προσδοκίες της άπληστης ανθρώπινης καρδιάς, είναι εξ ορισμού χαμένη, τούτο δε σημαίνει πως δεν πρέπει να δίνεται. Άλλωστε, ο άνθρωπος όσο ζει θέλει και πρέπει να θέλει πάντοτε κάτι ακόμη, κάτι περισσότερο για να προσφέρει θυσία στην αδάμαστη ορμή που λέγεται ζωή.