Το ‘Δημαρχοκεντρικό’ μοντέλο ανήκει στο παρελθόν *** Γράφει η Αθανασία Κούρβα, οικονομολόγος, Πρόεδρος της Κοινότητας Στρεφίου
Το ‘Δημαρχοκεντρικό’ μοντέλο ανήκει στο παρελθόν
Γράφει η Αθανασία Κούρβα, οικονομολόγος, Πρόεδρος της Κοινότητας Στρεφίου
Έχουν ξεκινήσει και στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας, οι κινήσεις για τις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2023. Εδώ, δεν θα τις απαριθμήσουμε, γιατί είναι γνωστές σε όλους. Αντίθετα, εκείνο που θα μας απασχολήσει, είναι το πλαίσιο που θα έπρεπε να έχουν αυτές οι προσπάθειες.
Θα ξεκινήσουμε από το τι χρειάζεται ο Δήμος, για τα επόμενα χρόνια. Είναι κοινή διαπίστωση ότι τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια σταδιακή ανάθεση όλο και περισσότερων αρμοδιοτήτων στην τοπική αυτοδιοίκηση, χωρίς όμως αυτή να συνοδεύεται από την αντίστοιχη μετακύλιση πόρων. Έτσι οι Δήμοι, δεν είναι οικονομικά αυτάρκεις, με δυνατότητα άντλησης ιδίων πόρων. Επίσης δεν έχουν στελεχωθεί με το αναγκαίο επιστημονικό προσωπικό, ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις αρμοδιότητές τους. Ούτε έχουν μπει στην λογική της συνεχούς εκπαίδευσης του ήδη υπάρχοντος προσωπικού τους. Έτσι δύσκολα μπορούν να αξιοποιήσουν τις σύγχρονες τεχνολογίες και τις νέες δυνατότητες, ώστε να παρέχουν στους πολίτες, ποιοτικότερες υπηρεσίες.
Το φιλόδοξο πρόγραμμα «Καλλικράτης» (Ν. 3852/10), συνέχεια του «Καποδίστρια», διέπεται από την φιλοσοφία της αναγκαστικής συνένωσης των μικρών δήμων σε μεγαλύτερους. Στόχευε και στην εξοικονόμηση πόρων, (μείωση λειτουργικών δαπανών), με τον περιορισμό των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων. Όμως η οικονομική κρίση, έπληξε τον θεσμό (μείωση ανθρώπινων και υλικών πόρων) με αποτέλεσμα οι Δήμοι να αναλάβουν αρμοδιότητες, χωρίς στήριξη από την Πολιτεία.
Όσοι από τους Δήμους, είχαν επωφεληθεί, από την ‘χρυσή δεκαετία’ (1999—2010), είναι σήμερα σε καλύτερη κατάσταση. Γιατί εκείνη ήταν η εποχή των μεγάλων Ευρωπαϊκών επιδοτήσεων (Β ‘ΚΠΣ, Γ’ΚΠΣ και μέρος του Δ’ΚΠΣ).Τότε, υπήρχαν πολλά διαθέσιμα κονδύλια από διαφορετικά χρηματοδοτικά προγράμματα, τα οποία θα μπορούσαν να καλύψουν αρκετές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Αν (λέμε … αν) είχε γίνει συνετή διαχείριση των πόρων σε εκείνη την φάση, είχε μπει μια γερή βάση, για να μπορούν να χτίσουν οι επόμενοι.
Ο Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας, όπως είναι σήμερα, παρέχει φυσικά τις βασικές υπηρεσίες που προβλέπεται να παρέχουν οι ΟΤΑ στους πολίτες. Δεν θα λέγαμε όμως ότι αποτελεί μοχλό, για την ανάπτυξη της περιοχής μας.
Παρατηρούμε επίσης ότι, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της διοίκησης, είναι βασική προτεραιότητα. Λαμβάνοντας υπόψη τα προηγούμενα, ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι οι Δήμοι καλούνται σήμερα με λιγότερους διαθέσιμους πόρους να λειτουργήσουν αποδοτικότερα και αποτελεσματικότερα σ’ ένα περιβάλλον που διαρκώς αλλάζει.
Για να έχουμε όμως αποτελεσματικότητα στα σημερινά πλαίσια, θα πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο διοίκησης. Είναι ανάγκη η Δημοτική ηγεσία να στελεχωθεί από ομάδα ανθρώπων με την ανάλογη τεχνογνωσία, που θα ενώσουν τα διαφορετικά ταλέντα, τις ικανότητες και τις δεξιότητές τους, στον κοινό στόχο της ανάπτυξης του Δήμου. Ένας άνθρωπος μόνος του, όσο ικανός και αν είναι, δεν μπορεί να καταφέρει να ανταπεξέλθει στο πλήθος των προκλήσεων.
Αντί όμως για την προσπάθεια δημιουργίας ομάδας, με άτομα που διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις και επαγγελματική εμπειρία και ανεξάρτητα από τις πολιτικές τοποθετήσεις τους, μπορούν να συνεργαστούν και να λειτουργούν δημοκρατικά, διαπιστώνουμε το αντίθετο.
Βλέπουμε κάποιους που αυτοπροσδιορίζονται (!) ως αρχηγοί και βγαίνουν έξω προς αναζήτηση … οπαδών. Δεν θα ασχοληθούμε εδώ με το ‘αντιδημοκρατικό’ μιας τέτοιας προσέγγισης. Επισημαίνουμε όμως, πως, επειδή έχουν αλλάξει οι καιροί, οι ανάγκες των Δήμων, δεν καλύπτονται από τις όποιες ικανότητες ενός και μόνο ατόμου, αλλά μόνο με συλλογική προσπάθεια.
Οι μέχρι τώρα ‘Δημαρχοκεντρικές’ ηγεσίες (ή οι …ανακυκλωμένες απομιμήσεις τους), δεν ανταποκρίθηκαν στα προβλήματα του παρελθόντος. Δεν θα μπορέσουν ούτε καν να προσεγγίσουν τα προβλήματα της σημερινής εποχής και να βρουν την βέλτιστη λύση.
Το «Δημαρχοκεντρικό» μοντέλο δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σήμερα. Για αυτό και οι προσπάθειες επανάληψής του με την δημιουργία ‘αρχηγικών’ σχηματισμών, μόνο στη οπισθοδρόμηση μπορούν να οδηγήσουν.
Είναι οι ενεργοί πολίτες, που έχουν τον λόγο: είναι αυτοί που θα ‘επιβάλλουν’ την αντικατάσταση του υπάρχοντος μοντέλου (‘ενός ανδρός αρχή’), με ένα άλλο, όπου η ηγετική ομάδα θα δίνει το στίγμα: κάθε μέλος θα συνεισφέρει με τις ειδικευμένες γνώσεις του και μέσα σε πνεύμα συνεργασίας και με δημοκρατικές διαδικασίες θα αναζητούνται οι λύσεις στα ολοένα και αυξανόμενα προβλήματα.