Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (1944) Ένας τύπος επαναστατικής εξουσίας Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές παράμετροι
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Πολιτική Επιτροπή Εθνικής
Απελευθέρωσης (1944)
Ένας τύπος επαναστατικής εξουσίας
Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές παράμετροι
Γιάννης (Ζαν Μαρί) Σκαλιδάκης
Διδακτορική διατριβή που εκπονήθηκε στο Τµήµα
Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ µε επιβλέποντα καθηγητή
τον κ. Γιώργο Μαργαρίτη, Καθηγητή της Σύγχρονης Ιστορίας
Θεσσαλονίκη 2012


Η Ιστοσελίδα της ΑΥΓΗΣ Πύργου, με τη συνεργασία του διακεκριμένου συνεργάτη της Ιστορικού Ερευνητή – Ιατρού Νευροχειρουργού κ. Κωνσταντίνου Κυριακόπουλου, αρχίζει από σήμερα τις δημοσιεύσεις μιας σημαντικής ιστορικής μελέτης των γεγονότων της Κατοχής και κυρίως για την δημιουργία και λειτουργία του κορυφαίου θεσμού της Αντίστασης του ΕΑΜ ΕΛΑΣ στην Ελεύθερη από την Γερμανική Χιτλεροφασιστική Κατοχή μεγάλων σε έκταση περιοχών της Ελλάδας, με την συγκρότηση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (1944). Η μελέτη αυτή αποτελεί Διδακτορική Διατριβή του Γιάννη (Ζαν Μαρί) Σκαλιδάκη, για το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.
(ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ)
Η διατριβή αυτή εκπονήθηκε στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του
Τμήματος Πολιτικών Επιστημών, στη Σχολή Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών
Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η τριμελής συμβουλευτική επιτροπή αποτελέστηκε από τον επόπτη της διατριβής,
καθηγητή Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας του οικείου Τμήματος, κ.
Γιώργο Μαργαρίτη, τον καθηγητή Πολιτικής Ιστορίας της Ελλάδας στον 20ό αιώνα
του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Παν/μίου κ. Προκόπη
Παπαστράτη και τον επίκουρο καθηγητή Ιστορίας των νεότερων και σύγχρονων
πολιτικών και κοινωνικών ιδεών του οικείου Τμήματος κ. Σπύρο Μαρκέτο.
Τα υπόλοιπα μέλη της εξεταστικής επιτροπής είναι ο καθηγητής Πολιτικής
Επιστήμης του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, Ε.Κ.Π.Α. κ.
Ηλίας Νικολακόπουλος, ο καθηγητής Ιστορικής & Θεωρητικής Κοινωνιολογίας του
Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Παν/μίου κ. Νικόλαος
Θεοτοκάς, ο επίκουρος καθηγητής Νεώτερης και Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας της
Ελλάδας του οικείου Τμήματος κ. Νικόλαος Ροτζώκος και ο επίκουρος καθηγητής
Ιστορίας του μεταπολεμικού κόσμου του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και
Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παν/μίου Θεσσαλίας κ. Πολυμέρης Βόγλης.
Εισαγωγή
Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να ερευνήσει το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό
υπόβαθρο της συγκρότησης μιας νέας μορφής εξουσίας –της Πολιτικής Επιτροπής
Εθνικής Απελευθέρωσης (στο εξής ΠΕΕΑ)– μέσα στην κατεχόμενη από τον Άξονα
Ελλάδα. Όπως δηλώνεται και στον τίτλο της, πρόκειται για μια ιστορική μελέτη των
όρων –οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών– που έκαναν δυνατή, αν όχι
αναγκαία, τη δημιουργία και τη λειτουργία ενός κεντρικού πολιτικού οργάνου στην
επικράτεια της Ελεύθερης Ελλάδας. Η δε εξέλιξη της έρευνας έκανε εμφανές το
ιδιαίτερο βάρος που είχε η σταδιακή συγκρότηση και ενοποίηση της
απελευθερωμένης ζώνης, γνωστής ως Ελεύθερης Ελλάδας, στη δημιουργία της
ΠΕΕΑ ως εκδοχής μιας αναγκαίας μορφής διοίκησης και συντονισμού, δηλαδή
εξουσίας. Συνακόλουθα, και η δομή της μελέτης αυτής έχει χωριστεί, πέρα από τα
εισαγωγικά κεφάλαια, σε δύο μέρη: στο πρώτο μέρος όπου παρουσιάζεται η
συγκρότηση της Ελεύθερης Ελλάδας και στο δεύτερο όπου παρουσιάζεται η
δημιουργία και η λειτουργία της ΠΕΕΑ. Το σημείο που διαχωρίζει τα δύο μέρη είναι
η ίδρυση της ΠΕΕΑ την άνοιξη του 1944, ειδάλλως μιλάμε για εξέταση του ίδιου
χώρου (της Ελεύθερης Ελλάδας) και για μια χρονική ακολουθία, που ξεκινά από την
αρχή της Κατοχής –το 1941– στα εισαγωγικά κεφάλαια, επικεντρώνεται στη
σταδιακή συγκρότηση της Ελεύθερης Ελλάδας από την άνοιξη-καλοκαίρι του 1943
στο πρώτο μέρος και ακολουθεί η περίοδος της ΠΕΕΑ από την άνοιξη του 1944 μέχρι
την αυτοδιάλυση της το επόμενο φθινόπωρο, λίγο μετά την απελευθέρωση της
χώρας.
(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)