ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-KΡΙΤΙΚΗ Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη *** ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΝΔΥΛΑΣ: «Ο Πατέρας της Αντίστασης»
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-KΡΙΤΙΚΗ
Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΝΔΥΛΑΣ: «Ο Πατέρας της Αντίστασης»
Κυκλοφόρησε στην Αθήνα με τον τίτλο «Ο Πατέρας της Αντίστασης» το βιβλίο του συμπατριώτη Ιατρού (Κόροιβο Γαστούνης) Διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Δ/ντή της Καρδιολογικής Κλινικής του Θριάσιου Νοσοκομείου Αθηνών Ιωάννη Κάνδυλα.
΄Ένα βιβλίο-μνημόσυνο , αφιερωμένο στον πρόωρα(33 ετών) αδικοχαμένο πατέρα του, Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας, εξαίρετο εκπαιδευτικό, τον ήρωα της Εθνικής Αντίστασης που έπεσε στη μάχη απελευθέρωσης του Πύργου.(8-9-1944).
Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε κεφάλαια και απαρτίζεται από τον πρόλογο όπου ο συγγραφέας ενημερώνει τον αναγνώστη για την, μετά από πολλή σκέψη και πολλούς δισταγμούς , έκδοση του.
Ακολουθεί ένα Εισαγωγικό κεφάλαιο-Χρονικό όπου περιγράφει με γλαφυρό λογοτεχνικό τρόπο την κατάσταση της περιοχής και της πατρίδας μας γενικότερα κατά την χρονική περίοδο που λαμβάνουν χώρα τα ιστορούμενα και καταγράφονται ψύχραιμες σκέψεις για την Ελλάδα του κατόπιν και του σήμερα.
Τα κεφάλαια που ακολουθούν αναφέρονται στην αντιστασιακή δράση του Πατέρα του Διονυσίου Κάνδυλα:
Κεφάλαιο 1ο. Κόροιβος: Είναι το χωριό καταγωγής του ήρωα
Κεφάλαιο 2ο .Η περιοχή Σπάτα: Eίναι ο τόπος όπου επέδειξε ασύλληπτα ηρωική δράση.
Κεφάλαιο 3ο. Αύγουστος 1944 –Καλύβια: Eίναι ο χρόνος και ο τόπος μιας συνάντησης του αντιστασιακού Κάνδυλα με τον μόλις πεντέμισι χρόνων γιο του Ιωάννη, (συγγραφέα) που θυμίζει περιγραφή του Ομήρου στην Ιλιάδα μιας ανάλογης συνάντησης Έκτορα και γιου του, παρουσία της Ανδρομάχης.
Κεφάλαιο 4ο. Γαστούνη: Είναι ο τόπος κατοικίας του συγγραφέα μετά το θάνατο του ήρωα αντιστασιακού πατέρα του που ιστορουνται οι συνθήκες φόβου, ανελευθερίας και χαφιεδισμού που επικρατούσαν στα χρόνια του εμφυλίου.
Κεφάλαιο 5ο. Γαστούνη, Απόκρεω, 1947: Είναι ο τόπος και χρόνος που εκτυλίσσονται ενώπιον του μικρού μαθητή τότε Ιωάννη Κάνδυλα σκηνές βιαιότητας, βαρβαρότητας και διαπόμπευσης των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.
Κεφάλαιο 6ο. Η Ζωή μας μετά τον εμφύλιο: Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται με τα μελανότερα χρώματα η περιθωριοποίηση και ο στιγματισμός της οικογένειας του ήρωα, οι τραυματικές εμπειρίες του μικρού ορφανού και η απόφασή του να αντιδράσει και να βρει διέξοδο στην μόρφωση και την επιτυχία. Παρά το «στίγμα» που τον ακολουθεί , καταφέρνει στο τέλος αφού εξασφάλισε με τα παρακάλια της μάνας του ένα πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων, να σπουδάσει και να γίνει ένας επιτυχημένος επιστήμονας καύχημα της οικογενείας του και των συμπατριωτών του.
Τέλος σ’ αυτό το τελευταίο κεφάλαιο απομυθοποιεί το αποκαλούμενο «παιδομάζωμα» που έγινε στη διάρκεια του εμφυλίου ενέργεια που όπως παρουσιάστηκε , μάτωσε και σημάδεψε τις παιδικές μας ψυχές.
΄Έχουμε να κάνουμε με ένα έργο-μνημόσυνο για τη ζωή τη δράση και το ηρωικό θάνατο του Πατέρα Διονύση Κάνδυλα ή Καψάλη όπως ήταν το ψευδώνυμό του.
Είναι δύσκολο, να κατατάξουμε σε κάποιο είδος γραπτού λόγου τα κείμενα του βιβλίου.
Δεν είναι απλά ένα ιστορικό δοκίμιο, είναι παράλληλα και μια υπέροχη συλλογή διηγημάτων , ένα ελεγείο, μια σύγχρονη τραγωδία του Ελληνισμού που συναγωνίζεται πολλές παρόμοιες της αρχαιότητας, ένα ρέκβιεμ για τον αδικοχαμένο πατέρα, ένα επικολυρικό ποίημα, ένα θλιμμένο πεζοτράγουδο που υμνεί τα κατορθώματα της αντίστασης, και ιστορεί μια από τις πιο ένδοξες και τις πιο μελανές συνάμα σελίδες της νεότερης ιστορίας του Ελληνισμού.
Το συγγραφέα γνώρισα , μαθητής εγώ της Α΄ τάξης του Γυμνασίου Γαστούνης και εκείνος της τελευταίας.
Τον θυμάμαι πάντα .΄Ήταν πολύ σοβαρός , υπεύθυνος και αριστούχος μαθητής. Έβλεπες στην ματιά του μια μόνιμα εστιασμένη μελαγχολία και στο πρόσωπό του μια αισιοδοξία. Διέκρινε κανείς μέσα σ’ αυτό, όλη την τραγωδία που έζησε στην τρυφερή παιδική του ηλικία, χωρίς τη στοργή του Πατέρα, με την υποχρεωτική από την τοπική κοινωνία απομόνωση και με το «στίγμα» μιας «καταφρονεμένης» οικογένειας.
Απομόνωση που του χαλύβδωσε τη θέληση για την ηρωική έξοδο στη μόρφωση και την επιστήμη.
Με το βιβλίο αυτό ο Γιάννης Κάνδυλας αναδεικνύεται, ένας υπέροχος λογοτέχνης, με θαυμάσιο εσωτερικό κόσμο και πλούσια γνώση και παιδεία.
Τα κείμενα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο-μνημόσυνο δόθηκαν στη δημοσιότητα μετά από πολύ σκέψη και μάλιστα σε μια εποχή που ήδη έχει αναγνωριστεί η μεγάλη συμβολή της Εθνικής Αντίστασης στη οριστική νίκη των συμμάχων κατά του άξονα άσχετα αν οι αγωνιστές , υπέφεραν τα πάνδεινα στην περίοδο που ακολούθησε.
Ο συγγραφέας μολονότι μικρό παιδί την εποχή εκείνη, των μαϋδων και των ταγμάτων ασφαλείας, ένιωσα στο πετσί του, την καταπίεση του καθεστώτος των δοσιλόγων και χαφιέδων.
Τον έκαναν να νιώθω ,ίσως για πολλά χρόνια, ένοχος για τη δράση του Αντιστασιακού πατέρα του.
Τον έκαναν να θεωρεί τον ήρωα πατέρα του υπαίτιο για την περιθωριοποίηση της οικογενείας του και για το «στίγμα» που την βάραινε.
Όμως όταν πια ανδρώθηκε και σπούδασε βρήκε την ιστορική αλήθεια, και μαζί μ’ αυτή βρήκε το κουράγιο και το θάρρος να μας παρουσιάσει, όχι τη δική του αλήθεια, αλλά την αντικειμενική μέσα από την έρευνα της καρδιάς, του νου, των πηγών και των πληροφοριών των επιζώντων .
Τι κι αν οι μικρόψυχοι ηγέτες της τοπικής μας κοινωνίας μίκρυναν χρονικά την περίοδο του έπους της Εθνικής Αντίστασης από 1940-1945 σε 1940-1943 για να δικαιολογήσουν στη μαυρισμένη από το μίσος ψυχή τους , την μη αναγραφή του ονόματός του στη στήλη των ηρώων που έπεσαν για τη λευτεριά της πατρίδας, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τον Κόροιβο.
Τι κι αν συνέβη αυτό, η κατακραυγή για την παράλειψη έγινε ουρανομήκης ζητωκραυγή στην αναφώνηση, εκείνη τη στιγμή των αποκαλυπτηρίων του Ηρώου, του ονόματος του από ένα εκ των παρισταμένων.
Το όνομα του αν και δεν γράφτηκε στο Ηρώο της ιδιαίτερης πατρίδας του είναι γραμμένο στις καρδιές των νεοελλήνων, που μάθανε ιστορία από τις γνήσιες πηγές της κι όχι την πλαστογραφημένη που ως προσήλυτοι δεχτήκανε στα μαθητικά τους χρόνια.
Το όνομα του ΄Ήρωα ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΚΑΝΔΥΛΑ- ΚΑΨΑΛΗ είναι καταχωρημένο στον ηθικό πίνακα των στρατιών των νεομαρτύρων της φυλής μας……
Ιωακείμ Επίσκοπος Κοζάνης
Αντώνιος Επίσκοπος Ηλείας
Σεραφείμ, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών
Δαμασκηνός Αρχιεπίσκοπος, Αντιβασιλεύς
……………………………………………
Διονύσιος Κάνδυλας, Εκπαιδευτικός.
Αιώνια η δόξα στον αθάνατο ΄Ήρωα της Εθνικής Αντίστασης.
Υποσημείωση:
Ευχαριστώ το συγγραφέα , διαλεχτό συμπατριώτη, συμμαθητή, εξαίρετο επιστήμονα για τις συγκινήσεις που μας πρόσφερε, και για το δάκρυ που ποτίσαμε το χαρτί και τη δάφνη της δόξας που στεφάνωσε τον ΄Ήρωα Πατέρα του…
Με την ευκαιρία θέλω ακόμη να επισημάνω την ανακρίβεια που καταχωρήθηκε στο βιβλίο «Η Ιστορία του Τραγανού» του αείμνηστου συμπατριώτη Γεώργιου Θ. Μαραζιώτη και στη σελίδα 268-269 του έργου, όπου ο συγγραφέας , αναφέρει ότι ο ήρωας της Εθνικής Αντίστασης Διονύσιος Κάνδυλας σκοτώθηκε στις επιχειρήσεις της 9ης Μεραρχίας, ενώ το αληθές και ιστορικώς αποδεδειγμένο είναι ότι ο θάνατός του, επήλθε στη Μάχη για την απελευθέρωση του Πύργου στις 8-9-1944. (Ηλία Παπαστεριόπουλου: Ο ΜΩΡΙΑΣ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ Τόμος Β΄ σελ 369)
΄Όσο για τις φερόμενες ως εξομολογήσεις του ήρωα στον συγγραφέα που καταχωρούνται στο ίδιο βιβλίο, δεν θα κάνω κανένα σχολιασμό σεβόμενος τη μνήμη του.
Λεωνίδας Γ. Μαργαρίτης