Γράφει για την Ποιήτρια-Μελωδό Κασσιανή ο συνεργάτης μας λογοτέχνης συγγραφέας κ. Μαργαρίτης
ΚΑΣΣΙΑΝΗ ΠΟΙΗΤΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΛΩΔΟΣ
Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη Επιτ.Δικηγόρου
Προέδρου Εταιρείας Λογοτεχνών
Θα πλημμυρίσουν και πάλι οι ναοί μας και οι πιστοί με τα μάτια της ψυχής θα συμπορευτούν στον Γολγοθά για να παρακολουθήσουν τη μεγάλη θυσία.
Θα συγκινηθούν, θα δακρύσουν θα φορτιστούν ψυχολογικά και θα επιχειρήσουν μια αναβάθμιση μέσα από το μαρτύριο του Σταυρού.
Αυτές τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδος μεταξύ των ύμνων ,θα απολαύσουμε και το δοξαστικό της Μεγάλης Τρίτης, το γνωστό τροπάριο της Κασσιανής.
Πολλοί συγχέουν την ποιήτρια και μελωδό Κασσιανή με την πόρνη που αναφέρει ο ύμνος και μιλούν γι’ αυτή περιφρονητικά.
Όμως πρόκειται για παρεξήγηση που η αναπαραγωγή της δεν μας τιμά ιδιαίτερα.
Η Κασσιανή ή κατά κόσμο Εικασία υπήρξε μια από τις ξεχωριστές προσωπικότητες του Βυζαντίου μετά τη Θεοδώρα ,θαρραλέα σύζυγο του Ιουστινιανού.
Είναι η μόνη θα λέγαμε αξιόλογη βυζαντινή ποιήτρια.
Πέρα από τον γνωστό ύμνο: « Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίες περιπεσούσα γυνή…» στην Κασσιανή αποδίδονται και οι τέσσερις πρώτοι ειρμοί της α΄, β΄ και ε΄ ωδής του κανόνα του όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου: «Κύματι θαλάσσης…»
Οι ύμνοι της ξεχωρίζουν για την πρωτοτυπία των ιδεών, την ανεξαρτησία της σκέψης, το βάθος του θρησκευτικού αισθήματος και τη μεγάλη σοφία.
Λεπτομέρειες για τη ζωή και το θάνατό της ποιήτριας, δεν μνημονεύουν οι χρονικογράφοι.
Εκείνο που μνημονεύουν είναι το περιστατικό συμμετοχής της σε καλλιστεία που διοργάνωσε η Ευφροσύνη δεύτερη γυναίκα του Μιχαήλ του Β΄ προκειμένου ο προγονός της Θεόφιλος να διαλέξει σύζυγο.
Η Κασσιανή διακρίθηκε σ’ αυτά όχι μόνο για την καταγωγή και το κάλλος της , αλλά για την παιδεία, την ευαισθησία, και την ψυχική της καλλιέργεια.
Εκείνο που ιδιαίτερα της στέρησε το θρόνο της τότε Οικουμένης ήταν ότι υπήρξε πνευματώδης.
Ο Θεόφιλος δικαιολογημένα στάθηκε εμπρός της έτοιμος να της προσφέρει το μήλο, απόδειξη της εύνοιας και της επιλογής του.
Όμως από ιδιοτροπία της τύχης, θέλησε μεταξύ σοβαρού και αστείου να την πειράξει με ένα λογοπαίγνιο που είναι γνωστό: «δια γυναικός ερρύη τα φαύλα», προφανώς, υπονοώντας την ανυπάκουη της Εύας.
Εάν η Εικασία άντεχε τον πειρασμό και δεν εκδήλωνε το πνεύμα της, είναι βέβαιο σύμφωνα με τον Παπαρηγόπουλο, θα στέφονταν βασίλισσα του Βυζαντίου.
Έπρεπε κατά τη λογική του Θεόφιλου να φανεί δειλή και υποτακτική και να δεχτεί αδιαμαρτύρητα σαν ίδιο της γυναικείας φύσης, τη φαυλότητα.
Έπρεπε να κρύψει την ευγενική αστραπή της ψυχής της, για να μη θιγεί ο ανδρικός εγωισμός του μονάρχη.
Έπρεπε κατά τον Θεόφιλο και τις τότε επικρατούσες αντιλήψεις, η Εικασία να συμπεριφερθεί υποκριτικά, παράλογα και ψεύτικα ενώπιον της μοίρας της.
Μια ευκαιρία , που λίγο πριν, έστειλε το χαμόγελο της εύνοιας και επιτακτικά απαιτούσε απ’ αυτή να αρνηθεί πως το μόνο αιώνιο κτήμα στον άνθρωπο είναι η αλήθεια και η αξιοπρέπεια.
Η Εικασία διάλεξε το τελευταίο και απάντησε με τα εξής χαρακτηριστικά λόγια: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττω»,υπονοώντας ασφαλώς, την Θεοτόκο Μαρία.
Ο Θεόφιλος αντί να θαυμάσει την οξυδέρκειά και την ετοιμότητα του λόγου της, προχώρησε στην επόμενη διαγωνιζόμενη, και πρόσφερε το μήλο στη Θεοδώρα.
Η απογοήτευση της Εικασίας ήταν μεγάλη και ολοκληρωτική.
Ήταν τόση που την υποχρέωσε να αποσυρθεί από τα εγκόσμια και να λάβει το μοναχικό σχήμα, ως Κασσιανή .
Έκτοτε αφιέρωσε την ζωή της στη μελέτη, τη συγγραφή και τη γαλήνη της προσευχής.
Ύστερα από αυτό το περιστατικό πολλά θρυλούνται για την συμπεριφορά του Θεοφίλου.
Το μόνο που θα αναφέρουμε είναι πως κατά μία άποψη λέγεται πως έβαλε και ο Θεόφιλος το χέρι του, στο τροπάριο της Μεγάλης Τρίτης, σε κάποια επίσκεψη του στο Μοναστήρι όταν γράφονταν από την ποιήτρια, κάτι που δεν προκύπτει ιστορικά.
Σ ’ αυτό το τροπάριο, η αμαρτωλή γυναίκα ανεβαίνει στα δυσθεώρητα ύψη τη Θεότητας, μέσα από την μετάνοια και την απέραντη συντριβή της για να καταξιωθεί με την ειλικρίνεια των αισθημάτων της, τη θεία, την αληθινή, τη μεγάλη συγνώμη του ελέους του Θεού.
Η Εικασία διάλεξε το τελευταίο και απάντησε με τα εξής χαρακτηριστικά λόγια: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττω»,υπονοώντας ασφαλώς την Θεοτόκο Μαρία.
Ο Θεόφιλος αντί να θαυμάσει την οξυδέρκειά και την ετοιμότητα του λόγου της, προχώρησε στην επόμενη διαγωνιζόμενη, και πρόσφερε το μήλο στη Θεοδώρα.
Η απογοήτευση της Εικασίας ήταν μεγάλη και ολοκληρωτική.
΄Ήταν τόση που την υποχρέωσε να αποσυρθεί από τα εγκόσμια και έλαβε το μοναχικό σχήμα, ως Κασσιανή .
΄Έκτοτε αφιέρωσε την ζωή της στη μελέτη, τη συγγραφή και τη γαλήνη της προσευχής.
΄Ύστερα από αυτό το περιστατικό πολλά θρυλούνται για την συμπεριφορά του Θεοφίλου. Το μόνο που θα αναφέρουμε είναι πως κατά μία άποψη λέγεται πως έβαλε και ο Θεόφιλος το χέρι του στο τροπάριο της Μεγάλης Τρίτης, σε κάποια επίσκεψη του στο Μοναστήρι όταν γράφονταν από την ποιήτρια, κάτι που δεν προκύπτει ιστορικά.
Σ ’ αυτό το τροπάριο, η αμαρτωλή γυναίκα ανεβαίνει στα δυσθεώρητα ύψη τη Θεότητας, μέσα από την μετάνοια και την απέραντη συντριβή της για να καταξιωθεί με την ειλικρίνεια των αισθημάτων της, τη θεία, την αληθινή, τη μεγάλη συγνώμη του ελέους του Θεού.Η Εικασία διάλεξε το τελευταίο και απάντησε με τα εξής χαρακτηριστικά λόγια: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττω»,υπονοώντας ασφαλώς την Θεοτόκο Μαρία.
Ο Θεόφιλος αντί να θαυμάσει την οξυδέρκειά και την ετοιμότητα του λόγου της, προχώρησε στην επόμενη διαγωνιζόμενη, και πρόσφερε το μήλο στη Θεοδώρα.
Η απογοήτευση της Εικασίας ήταν μεγάλη και ολοκληρωτική.
΄Ήταν τόση που την υποχρέωσε να αποσυρθεί από τα εγκόσμια και έλαβε το μοναχικό σχήμα, ως Κασσιανή .
΄Έκτοτε αφιέρωσε την ζωή της στη μελέτη, τη συγγραφή και τη γαλήνη της προσευχής.
΄Ύστερα από αυτό το περιστατικό πολλά θρυλούνται για την συμπεριφορά του Θεοφίλου. Το μόνο που θα αναφέρουμε είναι πως κατά μία άποψη λέγεται πως έβαλε και ο Θεόφιλος το χέρι του στο τροπάριο της Μεγάλης Τρίτης, σε κάποια επίσκεψη του στο Μοναστήρι όταν γράφονταν από την ποιήτρια, κάτι που δεν προκύπτει ιστορικά.
Σ ’ αυτό το τροπάριο, η αμαρτωλή γυναίκα ανεβαίνει στα δυσθεώρητα ύψη τη Θεότητας, μέσα από την μετάνοια και την απέραντη συντριβή της για να καταξιωθεί με την ειλικρίνεια των αισθημάτων της, τη θεία, την αληθινή, τη μεγάλη συγνώμη του ελέους του Θεού.